تاپاس (Tapas)

معنی تاپاس

تاپاس: تحول عادات و سرعت بخشیدن به اهداف

تاپاس یک واژه‌ی سانسکریت و یکی از بازوهای قدرتمند یوگاست. تاپاس یعنی قربانی کردن یک لذت یا عادت فسیلی برای به‌دست آوردن شور و شعفی تازه‌تر و جهشی نوتَر در زندگی.

تاپاس در زبان انگلیسی Ascetic Life ترجمه شده است به‌معنی زندگی ریاضت مآبانه. این ترجمه برای واژه‌ی تاپاس که در واقع فضایی بسیار پویا و حتی لذت‌بخش است، گویا نیست. اگر بخواهیم تاپاس را توضیح دهیم و مفهوم عملی آن‌را بیان کنیم به این صورت می‌توان گفت: وقتی کسی بتواند عادت‌هایش را دگرگون کند، در نتیجه‌ی دگرگون کردن یا ترک عادت، انرژی بسیار زیادی از درونش آزاد می‌شود. میزان این انرژی به حجم آن عادت و سرمایه‌ی انرژی که فرد به‌کار می‌برد، بستگی دارد و می‌تواند بخشی یا کل زندگی او را متحول کند.

ضمیر ناخودآگاه ما جایگاه عادت‌هاست. هر عادت پر از انرژی است چون در زمانِ ساخته شدن و شکل گرفتن، انرژی بسیاری از صاحب خود گرفته است. مثلا وقتی بخواهیم عملی را انجام دهیم که عادت یا روتین زندگی شود بارها آن‌را تکرار می‌کنیم مثل ورزش کردن، صبح زود از خواب بیدار شدن، حتی عادت‌های مزاحم مثل صبح خوابیدن، شیرینی خوردن زیاد، پرخوری و غیره. یعنی آن عادت بارها و بارها در مقطعی از زندگی تکرار و در ضمیر ما حفظ شده و الان بدون اینکه تصمیم بگیریم یا آگاه باشیم آن عمل خود‌به‌خود انجام می‌شود. به‌عبارتی ما برای متوقف کردنِ آن عادت باید انرژی صرف کنیم و این صرف انرژی نشان می‌دهد که در درونِ آن عادت نیروی زیادی است که ما داریم آن‌را خنثی می‌کنیم.

مجسم کنید هدفی در زندگی دارید؛ مثلا یک کارمند هستید و می‌‌خواهید از سِمت مدیر بخش به مدیر عامل ارتقا پیدا کنید یا یک دانشجو هستید و می‌خواهید واحدهای بیشتری بگیرید یا زبان جدیدی یاد بگیرید. در این حالت وقتی شما هم‌زمان با برنامه‌ریزی هدف‌تان، عادت‌های خود را دگرگون می‌کنید در واقع انرژیِ رایگان وارد زندگی خود می‌کنید. همان‌طور که گفته شد ریشه‌ی عادت در ضمیر ناخودآگاه است و در بدو شکل‌گیری انرژی زیادی از صاحب خود گرفته است. الان که عادت در حال دگرگون شدن است تبدیل به ذرات اولیه‌ی خود می‌شود و انرژی زیادی ایجاد می‌کند. حال این انرژی چاشنی راهِ هدفِ شما می‌شود و این یعنی تاپاس.

تاپاس به معنی قربانی دادن، هزینه دادن، دگرگون کردن عادت‌های فسیلی یا دگرگون کردن گذشته‌ای است که باعث ترمز یا انجماد شده است و البته بزرگ‌ترین چیزی که همیشه ما را به عقب می‌کشد عادت‌هاست.

تعریف تاپاس به صورتی دیگر:

ما هزینه‌‌ای می‌دهیم و دستاوردی به‌دست می‌آوریم. این هزینه، سوزاندنِ عادت در کوره‌ی پویشِ ماست. یعنی عادت را درست مثل یک سوختِ راه، مثل بنزین یا نفت در محل مشتعلِ وجودمان می‌ریزیم؛ آن محل مشتعل در وجود ما شوقِ رسیدن به هدف است. این عادت سوزانده می‌شود و انرژی آن ما را زودتر به هدف می‌رساند. کسی‌که در راه تاپاس حرکت می‌کند همیشه خودش را نو می‌کند.

نیاز به تاپاس

اگر برخی از عادت‌های شما مانند لنگری سنگین و تبدیل به سنگواره‌ای سخت و تغییر ناپذیر شده‌‌اند،

اگر تردید و دودلی مثل یک ترمز مانع حرکت‌های سازنده‌ی شما می‌شود،

اگر در درون خود یک شخصیت مستعد و نیرومند می‌شناسید ولی در شکوفا کردن آن ناتوان هستید،

اگر به توان، بالقوه‌‌های درونی، عشق، شوق و انگیزه‌های شخصی نیازمندید،

اگر می‌خواهید هدف داشته باشید ولی نمی‌توانید انتخاب درست کنید،

اگر واقعا می‌خواهید یک حرکت موثر برای خود یا اطرافیان‌تان داشته باشید،

در اینجا باید قربانی (تاپاس) دهید.

تمرین‌های دوره‌ی تاپاس مثل مراقبه روزانه و در قالب انضباط شخصی نیست بلکه در تمام اعمال روزمره مانند آشپزی، غذا خوردن، حمام کردن، ورزش، معاشرت و تمام عادت‌ها و روزمرگی‌های زندگیِ جاری وجود دارد.

دوره تاپاس

دوره تاپاس شش جلسه است و در هر جلسه تکنیکی دریافت می‌کنید که با آن عادت‌های مزاحم و بازدارنده‌ی خود را می‌بینید و در راه هدفی که انتخاب کرده‌اید یک‌یک قربانی می‌کنید. لازم به گفتن است که هر یک از عادت‌های ما مانند مخزنی هستند که انرژی زندانی شده‌ی عظیمی را در خود ذخیره کرده‌اند.

در این شش جلسه از طریق انرژی آزاد شده‌ی عادت‌ها، آرزوها و خواسته‌های اجرا نشده و گاه سرکوب شده را با تکنیک‌هایی که داده می‌شود به هدف‌های اجرا شدنی و سبک زندگی نوینی تبدیل می‌کنید.

در دوره تاپاس عادت‌های مضر و پیش‌آمدهای منفی آن‌را در زندگی شناسایی می‌کنید، یک عادت منفی و مضر را قربانی و یک عادت سازنده را جایگزین می‌کنید. وقتی عادت‌های غلط قربانیِ عادت‌های سازنده می‌شوند نیرویی برابر با قدرت و قدمت آن عادت از ضمیر ناخودآگاه آزاد می‌شود و در اختیارمان قرار می‌گیرد چون هر عادتی انرژی خاصی در بطن خود دارد، چه عادت‌های مثبت و چه عادت‌های منفی.

در این دوره ما آرزوها و خواسته‌هایی را که سال‌ها در لیست انتظار بوده شناسایی می‌کنیم یعنی کارهایی که می‌خواستیم و می‌خواهیم در زندگی انجام دهیم ولی به دلایل مختلف پشت گوش افتاده یا همت انجام آن‌را نداشته‌ایم. در این بخش از دوره با استفاده از انرژیِ آزاد شده‌ی تاپاس به این آرزوها و خواسته‌ها جهت می‌دهیم یعنی به یک هدف متعهدانه تبدیل‌شان می‌کنیم و در جلسات مختلف دوره یک‌یک روی عادت‌های عمیق‌تر و پرانرژی‌تر و اهداف متعهدانه‌ی خودمان کار می‌کنیم.

به‌طور خلاصه در این دوره هم عادت‌ها را جهت می‌دهیم و متحول می‌کنیم و هم از طریق جهت دادن به آرزوها و خواسته‌ها و تبدیل آن‌ها به هدف، روند زندگی را تسریع می‌کنیم.

مسعود مهدوی

پاییز 1402