پرانایاما: معرفی دوره‌

پرانایاما (تمرین‌های تنفسی یوگا) | مربی: مسعود مهدوی‌پور

دوره پرانایاما زمان بسیار فشرده و موثری است برای کسی‌که بخواهد تمرین‌ها را به‌طور منظم انجام دهد. این دوره به‌طور کلی همه چیز را در ما تغییر و تحول می‌دهد. از عادات و رفتار غذا خوردن تا عادات فکر کردن و اندیشیدن. بالا و پایین‌های احساسی و از همه مهم‌تر تمرین‌های تنفس که مستقیما روی قفسه‌ی سینه و شش‌ها تاثیر می‌گذارد. نتیجه‌ی آن بالا رفتن انرژی حیاتی یا پرانا (Prana) است. واژه‌ی پرانا را در طول دوره زیاد می‌شنوید.

اسم دوره پرانایاما (Pranayama) است؛ پرانا (Prana) یعنی انرژی حیاتی، یاما (Yama) یعنی کنترل، پرانایاما یعنی ما به چه صورت از طریق شیوه‌هایی بتوانیم این انرژی را که به انرژی فیزیکی و انرژی ذهنی تبدیل می‌شود، تحت کنترل خود درآوریم.

تاثیرات این دوره:

تمام تمرین‌های این دوره روی دو بعد وجودی ما تاثیر می‌گذارد؛
۱- قفسه‌ی سینه و شش‌ها که خودبه‌خود به قسمت‌های تنفسی و دروازه‌ی ورود هوا به وجودمان یعنی بینی، سینوس‌ها، سر و نهایتا شش‌ها و گردش خون مربوط می‌شود.
۲- روی ذهن و روان ما تاثیر می‌گذارد؛ در این دوره روزی دو بار تمرین انجام می‌دهیم، در این تمرین‌ها عنصر «توجه» را که نماینده‌ی ذهن ماست بسیار مصرف می‌کنیم و به‌کار می‌گیریم و به همان نسبت به ما بازده می‌دهد. درست مثل ورزشکاری که می‌خواهد ماهیچه‌هایش قوی شود اول ماهیچه‌ها را با ابزار و وزنه‌ها به‌کار می‌گیرد و نتیجه‌ی آن قوی شدن ماهیچه‌های قرمز و تاندون‌ها می‌شود. این تمرین‌ها هم همین است، ما دقت و توجه خود را در تمرین‌ها به‌کار می‌گیریم و دوره هم به ما دقت‌، توجه و تمرکز فکر می‌دهد.

روند دوره پرانایاما

در این دوره دروازه‌ی ورود هوا یعنی ابزاری که جذب هوا را در ما قوی می‌کند و نهایتا اکسیژن را وارد بدن می‌کند تحت تمرین قرار می‌گیرد، که بزرگ‌ترین و مهم‌ترین این ابزارها شش‌هاست. در این دوره ابتدا با انجام آساناها (Asana) یا حالت‌های فیزیکی یوگا حجم قفسه‌ی سینه افزایش می‌یابد.

بعد تنفس‌هایی انجام می‌شود که مستقیم روی این دو کیسه‌ی هوایی بزرگ در زیر دنده‌ها اثر می‌گذارد و در نهایت با رعایت رژیم غذایی یعنی مصرف موادی که کیسه‌های هوایی شش‌ها را رشد می‌دهد و حذف مواد سمی، شش‌های ما در هر سن و سال و شرایطی باشیم تغییر و تحول فیزیکی مثبت می‌کند یعنی جوان می‌شود و جذب اکسیژن در کیسه‌های هوایی شش‌ها، افزایش پیدا می‌کند. این روند در نهایت روی کارکرد قلب و کلا تمام دستگاه‎های حیاتی بدن مثل دستگاه گردش خون، دستگاه عصبی، گوارش، سیستم غدد و تمام دستگاه‌های حیاتی ما تاثیر مثبت می‌گذارد.

همراه با دم، اکسیژن از راه گردش خون وارد چند تریلیون سلول بدن ما می‌شود که هر کدامش به منزله‌ی یک سیلندر ماشین با محفظه‌ی احتراق است. حاصل این احتراقِ حیاتی در سلول‌های ما گاز کربنیک است که با بازدم از شش‌ خارج می‌شود.

پرانا چیست؟

این دوره‌ و تمام تحولاتی که تجربه می‌کنید برای افزایش انرژی حیاتی یا پراناست.
پرانا در محیط بیرون همان انرژی موجود در دل خورشید و فعل و انفعالاتی است که بین دو اتم هلیوم و هیدروژن رخ می‌دهد و حاصلش انرژی فوق‌العاده بالاست که در تصور ما نمی‌گنجد. پرانا همچنین در گردش سیارات وجود دارد و بر روی زمین به‌صورت انرژی آفتاب، انرژی موجود در رودخانه، انرژی جزر و مد دریا، موج دریا، انرژی موجود در طوفان و غیره نمایان است، تمام این انرژی‌ها پراناست. در وجود موجودات زنده و ما (انسان) این پرانا تبدیل می‌شود به:
انرژی ذهنی: تمرکز فکر، دقت، حضور ذهن، قدرت تصمیم‌گیری، قدرت انتخاب، تشخیص و … .
انرژی فیزیکی: نیروی ماهیچه‌ای و نیرویی که تمام دستگاه‌های حیاتی بدن ما را می‌چرخاند. آشکارترین نماد انرژی حیاتی همین گرمای 37 درجه‌ی بدن ماست که در تمام لحظات، مابین تولد و ترک این دنیا این دمای 37 درجه وجود دارد.

تاثیر دوره بر پرانا

این دوره انرژی حیاتی (Prana) را بالا می‌برد و این انرژی تبدیل می‌شود به انرژی کارکرد دستگاه گوارش، حرکت معده، ترشح آنزیم‌ها، انرژی کارکرد سیستم عصبی‌ یعنی آن تغییر ولتاژ خیلی ظریف و مینیاتوری که کنش‌ها و واکنش‌های عصبی ما را باعث می‌شود و همینطور داخل یاخته‌های مغز که تفکر را به‌وجود می‌آورد، انرژی که باعث می‌شود ما فکر کنیم، به خودمان آگاه باشیم و … تمام این‌ها ناشی از پراناست یعنی این پراناست که تبدیل می‌شود به این انرژی‌ها.

وقتی انرژی حیاتی ما بالا رود کارهای بزرگی خواهیم کرد. اگر بیمار باشیم روند شفای‌مان تسریع می‌شود، اگر افکار منفی داشته باشیم و بخواهیم که افکارمان مثبت شود چون قدرت تمرکز و تصمیم‌گیری بالاست می‌توانیم این کار را انجام دهیم، اگر اهداف بزرگ در زندگی داشته باشیم که مدت‌هاست به آن فکر می‌کنیم و عقب افتاده و نمی‌توانیم انجام دهیم، طبیعی است وقتی که ابزار به وجود آوردن این هدف که قوه‌ی تصمیم‌گیری، تمرکز فکر، مدیریت ذهن است قوی شوند با این ابزار به آن هدف زودتر می‌رسیم.

تجارب گذشته

تعجب نکنید. ما این تجربه‌ها را داشتیم. در طول بیشتر از چهار دهه که این دوره‌ها را برگزار کردیم افراد بسیار زیادی ابراز کردند کاری که قرار بود در 5 سال آینده انجام دهیم را در این دوره پایه‌هایش را ریختیم. شروع کردیم و بعدها ابراز کردند که بدون توقف حرکت کردیم و به هدفمان رسیدیم. شما هم خواهید دید.
ولی این دوره شرط و شروطی هم دارد، همانطور که اشاره شد از این دوره نتیجه‌ی خیلی زیادی خواهید گرفت؛ اگر کسالت‌ و بیماری داشته باشید تخفیف یا کاملا بهبود پیدا می‌کند، در تصمیم‌گیری‌ها تغییرات زیادی می‌بینید، تمام تردیدها و شک‌هایی که در گذشته داشتید تبدیل می‌شود به قاطعیت و تصمیم‌گیری و واقعا به اهداف‌تان زودتر خواهید رسید ولی این نتایج به ما داده نمی‌شود یعنی هیچ دیدگاه ایده‌آلیستی و رویایی پشت این واقعیت‌ها نیست، ما خودمان را تغییر و تحول می‌دهیم و برای این تغییر و تحول بزرگ شما باید نکات بسیاری را رعایت کنید.

نکات مهم در دوره پرانایاما

دو نکته‌ی مهم در این دوره وجود دارد، در صورتی‌که واقعا تصمیم می‌گیرید و می‌خواهید این دو نکته‌ی به ظاهر کوچک ولی در باطن بزرگ را رعایت کنید، در این دوره شرکت کنید. نکته‌ی اول روزی دو بار انجام منظم تمرین‌هاست و کسانی‌که کسالت‌های عمده مثل میگرن، زخم معده، کولیت حاد و بی‌خوابی و … دارند روزی سه بار. نکته‌ی دوم رعایت رژیم غذایی است. رعایت رژیم غذایی آسان نیست. حذف غذاهای سمی و آوردن غذاهایی که انرژی حیاتی به شما می‌دهد در رده‌ی اصلی است.
هر یک از شما که آمادگی چنین تغییری را دارد، می‌تواند در این دوره شرکت کند و از نتایج مثبت این دوره بهره‌مند شود.

این دوره برای دو گروه از افرار مناسب نیست:
یکی خانم‌های باردار چون تنفس‌هایی در دوره هست که ممکن است باعث مشکل در این دوران شود و دوم بیماران قلبی و تنفسی حاد. این عده هم نمی‌توانند شرکت کنند ولی برای کسی‌که فقط تنگی نفس دارد یا مثلا با کار بدنی زود قلبش به ضربان می‌افتد اشکالی ندارد.

زمان نمایش جلسات

زمان نمایش جلسات سه‌شنبه‌ها به وقت ایران است. در این دوره ما از عده‌ای که شرکت می‌کنند پشتیبانی کامل می‌کنیم و پاسخ سوال‌ها را می‌دهیم. مثلا موضوع یک هفته تنفس شکمی و حذف غذاهای سمی است. در آن هفته تمام سوال‌ها و گفت‌و‌شنود و ارتباط با شما در این رابطه است. بنابراین کسانی‌که دقیقا نمی‌توانند در روز سه‌شنبه این جلسه را گوش کنند حداکثر تا 48 ساعت زمان دارند. کسانی‌که نمی‌توانند چنین برنامه‌‌ریزی را بکنند، بگذارند برای دوره‌های بعد چون همیشه دوره‌های ما به این صورت است که گروهی که ثبت‌نام می‌کنند ما هفته به هفته با این گروه از لحاظ فرهنگی و انرژی و همه جور پشتیبانی پیش می‌رویم.

محتوای دوره پرانایاما:

ویدئوی آموزشی جلسات
پیام هفته
پرسش و پاسخ‌ها و ابرازها
دو فایل صوتی قابل دانلود حاوی نمونه تمرین میان ترم و پایان دوره

🔸 درس‌ها و «ویدئوی آموزشی جلسات» هر هفته سه‌شنبه‌ها روی سایت قرار می‌گیرد.
انتخاب زمان استفاده از هر جلسه برای شرکت کنندگان اختیاری است. ولی ضروری است نهایتا تا ۴۸ ساعت درس و آموزش هر جلسه را دریافت کنند. توجه داشته باشید که این به معنی پاک شدن ویدیوها بعد از ۴۸ ساعت نیست. بلکه به این دلیل است که شرکت‌کنندگان با تمرین، پرسش و پاسخ‌ها و پیام هفته هم‌سو و هم‌زمان پیش بروند.

لازم به ذکر است محتوای دوره فقط تا پایان دوره در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دارد و ویدئوی آموزشی جلسات قابل دانلود نیست.

دو فایل صوتی قابل دانلود حاوی نمونه تمرین میان ترم و پایان دوره، در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد که می‌توانند پس از پایان دوره هم از آن استفاده کنند.

بخش «پرسش و پاسخ» پیوسته در طول دوره‌ها فعال است و پشتیبانی کامل توسط مربی انجام می‌شود.

هر هفته جمعه‌ها بخش «پیام هفته» به روزرسانی شده و محتوای آن در سایت قرار می‌گیرد.

نوشته: مسعود مهدوی‌پور
بهار 1400