یوگا چگونه می‌تواند موثر باشد؟

با پیشرفت روز افزون صنعت و تکنولوژیِ مدرن و افزایش سرعت زندگی، احتیاج مردم به عوامل آرامش‌بخش و نیرو‌دهنده‌ی طبیعی نیز زیاد‌تر می‌شود. می‌توان گفت که هرچه تکنولوژی و دنیای دیجیتال رشد می‌کند به همان نسبت تعداد مراکز یوگا و افراد شرکت‌کننده در آن افزایش می‌یابد. اغراق نیست اگر بگوییم همه روزه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به کلاس‌های یوگا و مدیتیشن روی می‌آورند و می‌خواهند سلامتی و آرامش را از راه طبیعی به‌دست آورند.

اگر بخواهیم تاثیر یوگا را به زبانی ساده و قابل درک بیان کنیم این‌گونه می‌توان گفت: هر کس تمرین‌های یوگا را به‌شکل درست انجام دهد بلافاصله اثر آن‌را به‌صورت احساس آرامش، شور، انگیزه و یک نوع اقتدار درونی در خود مشاهده می‌کند. این تاثیرات تا مدتی (ساعت‌ها) باقی می‌ماند. اما دوباره تنش‌ها و سنگینی‌ها با غرق شدن در اعمال، رفتار و افکاری که ریشه در گذشته دارند، مانند ابر سنگینی آن تاثیرات را زیر پوشش خود قرار می‌دهند.

واقعیت این است که تمرین‌های یوگا مانند آنتی‌بیوتیک در جهت خنثی کردن میکروب‌ها و ویروس‌های روانی عمل می‌کند. زمانی‌که در بدن ما چرک و عفونت وجود دارد بنا بر چگونگی و مقدار آن، پزشک متخصص مقدار و زمان مصرف دارو را تعیین می‌کند. مثلا برخی داروها هر دوازده یا هشت یا برخی شش ساعت یک‌بار طی دو روز تا یک هفته باید مصرف شوند. حال اگر دارو مرتب مصرف نشود میکروب‌ها می‌توانند خود را در برابر داروی وارد شده در سیستم گردش خون و سلول‌ها مقاوم کنند. مصرف بی‌رویه یا خارج از انضباطِ زمانیِ دارو، میکروب‌ها را مقاوم‌تر می‌کند. در نتیجه، ممکن است دیگر آن دارو با همان مقدار سابق موثر نباشد و بیمار مجبور شود داروی سنگین‌تری مصرف کند.

نحوه تمرین یوگا

از صدها و هزاران سال پیش، یوگی‌های باستان شیوه‌های تاثیرگذار یوگا را در انجام منظم و پیوسته می‌دانستند. آن‌ها، ویروس‌های روانی و ذهنی را نفْس می‌نامیدند و می‌گفتند نفْس یا مجموعه‌ی غرور و عوامل تنش‌زای درونی، تنها زمانی تحت تاثیر خردِ درونی قرار می‌گیرد که بتوانیم یک فرهنگ جدید اثر‌گذار را همه روزه در زمان مشخص از راه روزنه‌های حسی وارد وجود و ضمیرمان کنیم.

اگر یک روز تمرین انجام شود و چند روز به تاخیر بیفتد نفْس نیز درست مثل ویروسی که خطر آنتی‌بیوتیک را در محیط حس می‌کند از راه‌های خاصی به دور خود هاله‌ی محافظ و سپرهای تدافعی به‌وجود می‌آورد تا بتواند بقای خود را در محیطِ ناامن پیرامون حفظ کند.

نفْس یا آن شخصیت اکتسابی که در زمان گذشته ساخته شده به هر صورت می‌خواهد موجودیت خود را در برابر عوامل بیرون حفظ کند. از این‌رو عواملی پویا و تصفیه‌کننده مانند تمرین‌های بدنی یوگا، تمرین‌های تنفسی و مراقبه، همیشه تهدیدی برای آن شخصیت کاذب یا نفْس (False ego) به‌شمار می‌آید. به این معنی که بنای جدیدی در وجود ما می‌سازند. لذا انجام این‌گونه تمرین‌ها همیشه باید زیر نظر استاد مجرب و باتجربه باشد. همچنین استاد می‌تواند برنامه یا اصول زمان‌بندیِ تمرین‌ها را آن‌طور که موثر عمل می‌کند، آموزش دهد.

بنابراین همواره سعی کنید برای نتیجه‌گیریِ واقعی‌تر و بادوام‌تر، تمرین‌های خود را هر روز، در زمان و مکانی نسبتا ثابت انجام دهید. برای مطالعه بیشتر در خصوص هارمونیک یوگا به اینجا مراجعه نمایید.

نوشته: مسعود مهدوی‌پور
آذر 95